Khi dây chằng chéo sau bị tổn thương, xương chày bị trượt ra sau quá mức so với xương đùi, khớp gối mất vững, bệnh nhân đi lại khó khăn. Để phục hồi lại độ vững chắc của khớp và tránh các biến chứng thứ phát, bệnh nhân cần được tiến hành phẫu thuật tái tạo lại dây chằng chéo sau. Sau phẫu thuật để quá trình phục hồi nhanh hơn, bệnh nhân nên tập phục hồi chức năng tại trung tâm phục hồi chức năng kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý để nhanh phục hồi hơn.
(2).jpg)
Các bài tập vật lý trị liệu sẽ làm tăng cường độ bền vững của khớp gối
1. Bài tập phục hồi chức năng sau mổ dây chằng chéo sau
1. Ngày 1 đến 2 sau phẫu thuật :
– Giảm đau và sưng nề khớp gối bằng chườm đá lạnh 20 phút/ lần, cách nhau mỗi 3h.
– Tập di động xương bánh chè.
– Mang nẹp đùi cẳng chân cố định sau mổ: Tập dạng và khép khớp háng, tập vận động khớp cổ chân các tư thế. Tập khoảng 10 động tác mỗi giờ tránh huyết khối tĩnh mạch. Tập nâng toàn bộ chân lên khỏi mặt giường có trợ giúp.
– Tập co cơ tĩnh trong nẹp : Tập cơ đùi và cơ cẳng bàn chân.
– Nẹp sử dụng 4 tới 6 tuần đến khi kiểm soát được cơ lực .
2. Từ ngày thứ 2 sau phẫu thuật :
– Bắt đầu tập đứng dậy với 2 nạng trợ giúp, chịu 50% trọng lượng cơ thể ở chân phẫu thuật. Đeo nẹp gối duỗi.
3. Từ ngày thứ 3 tới hết tuần thứ nhất sau phẫu thuật :
– Mục tiêu: Giảm sưng nề, giảm đau khớp gối, lấy lại tầm vận động khớp gối ở tư thế duỗi.
– Tiếp tục tập các bài tập như ngày 1 & 2 sau phẫu thuật với cường độ tăng dần.
– Đeo nẹp liên tục cả ngày và đêm.
– Tăng cường kiểm soát cơ đùi.
– Bệnh nhân đi lại sử dụng 2 nạng nách trợ giúp, gối đeo nẹp tư thế duỗi.
4. Từ tuần thứ 2 đến hết tuần thứ 4 :
– Tiếp tục đeo nẹp duỗi gối và tập các bài tập trong nẹp. Tập nâng chân phẫu thuật với nẹp.
– Tháo nẹp 3 lần /ngày : Tập vận động gập gối thụ động đến 60º
– Đến tuần thứ 4 gập gối đến 90º . Vận động thụ động và chủ động có trợ giúp.
– Tập vận động duỗi gối từ 60º đến 0º .
– Kiểm soát tập vận động làm mạnh sức cơ ở tư thế gối duỗi hoàn toàn.
– Chịu một phần trọng lượng trên chân phẫu thuật.
– Đi lại với nạng trợ giúp từ 4 tới 6 tuần.
– Nếu khớp gối sưng đau : Ngừng tập, chườm lạnh khớp gối.
– Sau tuần thứ 4 : khớp gối phải được duỗi hoàn toàn, gối gập 90º, sức cơ đùi phải mạnh.
5. Từ tuần thứ 5 đến hết 6 tuần :
– Tiếp tục các bài tập vận động trong nẹp và khi tháo nẹp.
– Duy trì duỗi khớp gối tối đa.
– Tập vận động gập gối 90º và gập hơn nữa đến 110º .
– Tập duỗi gối chủ động từ 90º về 0º .
– Tập nâng và khép khớp háng ở tư thế duỗi khớp gối hoàn toàn.
– Luôn đeo nẹp khi đi lại và khi ngủ.
– Đi lại với nạng chịu 75% trọng lượng cơ thể trên chân phẫu thuật.
– Đến tuần thứ 6 : bắt đầu bỏ nẹp đùi cẳng chân
– Tập nhún đùi ( xuống tấn) trong giới hạn khớp gối duỗi dần từ 90º về 0º và ngược lại, tốc độ tăng dần theo thời gian.
– Tập bước lên và bước xuống 1 bậc thang.
6. Từ tuần thứ 7 đến hết tuần thứ 10 :
– Tập vận động gập gối tăng dần đến 120º . Gập gối hết tầm vận động đến 3 tháng sau mổ.
– Tập ngồi xổm đến 90º .
– Nâng toàn bộ chân và khép háng ( tư thế duỗi gối hoàn toàn ) với tạ từ 1 đến 2 kg.
– Chịu hoàn toàn trọng lực lên chân phẫu thuật ở tuần thứ 8.
– Đạp xe đạp.
– Tập lên xuống cầu thang.
– Tập đi bộ
7. Từ tuần 11 đến tuần thứ 16:
– Tăng cường các bài tập trên.
– Tập gập duỗi khớp gối chủ động phải đạt được biên độ bình thường.
– Tập chạy nhẹ.
8. Từ tháng thứ 5 đến hết tháng thứ 6 :
– Tập các bài tập tăng cường sức mạnh cơ đùi.
– Tập chạy tốc độ tăng dần : không nên chạy vòng hoặc xoay khớp gối.
– Trở lại hoạt động thể thao.
9. Từ tháng thứ 7 :
– Tiếp tục các hoạt động bình thường.
– Hoạt động thể thao: chạy, nhảy và các hoạt động khác.
- Điều trị thuốc bổ xung khi khớp gối bị sưng nề:
Thuốc giảm đau chống viêm chống phù nề tăng cường
- Vật lý trị liệu :
– Chườm lạnh khớp gối đến 1 tuần sau phẫu thuật.
– Sau 4 tuần phẫu thuật có cứng, dính khớp gối hoặc cơ lực đùi yếu có thể điều trị : sóng ngắn, hồng ngoại,điện phân, điện xung hoặc dòng thể dục kích thích cơ.
– Bệnh nhân có thể tập thểm bằng máy tập kinetic.
- Điều trị hỗ trợ khác : Băng chun gối, nạng, gậy, khung tập đi.
- THEO DÕI VÀ TÁI KHÁM
2. Chế độ ăn uống cho người mổ dây chằng chéo sau
Với nhiều bệnh nhân sau mổ dây chằng nên ăn gì là mối quan tâm hàng đầu. Bởi bên cạnh tuân thủ việc điều trị theo đúng hướng dẫn của bác sĩ, chế độ ăn uống và chăm sóc cũng đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phục hồi.
Thức ăn dạng lỏng
(1).jpg)
Theo lời khuyên của các bác sĩ, trong một vài ngày đầu người bệnh chỉ nên ăn thức ăn dạng lỏng như cháo, súp…
Bởi vì thuốc gây mê cản trở phản xạ bảo vệ giữ cho các thành phần bên trong dạ dày có thể tràn vào phổi, do đó bác sĩ thường yêu cầu người bệnh phải nhịn ăn trước khi phẫu thuật. Nhiều trường hợp sẽ cảm thấy đói sau khi mổ xong nhưng phần lớn bệnh nhân cảm thấy chán ăn. Vì thuốc gây mê làm chậm quá trình trao đổi chất của cơ thể và các thuốc giảm đau hậu phẫu có thể gây buồn nôn. Theo lời khuyên của các bác sĩ, trong một vài ngày đầu người bệnh chỉ nên ăn thức ăn dạng lỏng và dần dần trở lại chế độ ăn uống bình thường.
Axit béo omega – 3
.jpg)
Cá trích, cá hồi, cá thu, cá mòi… là những loại cá có hàm lượng axit béo omega – 3 cao
Kiểm soát tình trạng viêm là một phần quan trọng trong quá trình phục hồi sau mổ dây chằng chéo khớp gối. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học tại Đại học Purdue (Indiana), axit béo omega-3 – được tìm thấy trong một số loại cá, hỗ trợ sự hình thành collagen sau chấn thương và kiểm soát tình trạng viêm. Cá trích, cá hồi, cá thu, cá mòi… là những loại cá có hàm lượng axit béo omega – 3 cao. Bổ sung loại thực phẩm này vào chế độ ăn uống sau khi phẫu thuật dây chằng còn mang lại nhiều lợi ích khác như làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim, ngăn chặn thay đổi tâm trạng và trầm cảm. Người bệnh thường hạn chế vận động khoảng 4 – 6 tháng sau phẫu thuật, điều này có thể ảnh hưởng xấu tới sức khỏe tim mạch và bệnh nhân có thể bị trầm cảm do thiếu tập thể dục. Thêm cá vào thực đơn cho bệnh nhân sau phẫu thuật dây chằng do đó còn có thể ngăn chặn được nguy cơ trầm cảm.
Chất chống oxy hóa
Chất bổ sung vitamin C và vitamin E có thể đẩy nhanh quá trình chữa bệnh bằng cách giảm viêm và thúc đẩy sức mạnh cơ bắp.
Các chất chống oxy hóa có khả năng chống lại các chất gây tổn thương mô. Sau khi phẫu thuật tái tạo dây chằng chéo khớp gối, các phân tử gây viêm gọi là cytokine gây ra rối loạn chức năng cơ bắp, gây teo cơ. Các chất chống oxy hóa như vitamin C và vitamin E điều chỉnh hoạt động của cykotines, ngăn chặn nguy cơ teo cơ. Các nhà nghiên cứu tại Viện Pauling Linus suy đoán rằng sức mạnh cơ bắp ở chân có liên quan tới nồng độ vitamin C trong máu. Chất bổ sung vitamin C và vitamin E có thể đẩy nhanh quá trình chữa bệnh bằng cách giảm viêm và thúc đẩy sức mạnh cơ bắp. Trái cây có múi rất giàu vitamin C, mầm lúa mì và ngũ cốc lại là những thực phẩm có số lượng lớn vitamin E.
Kiểm soát cân nặng
Tăng cân là điều không thể tránh khỏi nếu bệnh nhân vẫn tiếp tục chế độ ăn uống trong thời kỳ hậu phẫu. Cân nặng sẽ làm gia tăng thêm áp lực vào đầu gối. Tuy nhiên trong khoảng vài tuần sau đó, các bài tập vật lý trị liệu sẽ làm tăng cường độ bền vững của khớp gối đồng thời cũng giúp người bệnh đốt cháy lượng calo dư thừa. Chỉ nên tăng lượng calo sau khi mức độ hoạt động đã tăng lên. Hiệp hội Dinh dưỡng Mỹ khuyên cáo nên ăn các loại thực phẩm có chất béo thấp nhưng hàm lượng dinh dưỡng cao. Rau bina, củ cải và xoài rất giàu vitamin A, quan trọng cho sự tăng trưởng của tế bào. Để bổ sung vitamin C có thể chọn khoai tây nướng, bắp cải, cà chua và dưa đỏ. Thủy sản và hạnh nhân có hàm lượng kẽm cao – làm lành vết thương nhanh chóng.
Trên đây là các bài tập phục hồi chức năng và chế độ ăn uống sau khi phẫu thuật dây chằng chéo sau sẽ giúp cho quá trình phục hồi nhanh hơn.
Với đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm có trình độ chuyên môn cao, trang thiết bị máy móc Vật lý trị liệu hiện đại như máy Siêu âm hỗ trợ điều trị, máy kích thích điện, hệ thống kéo cột sống, máy thấu nhiệt sóng ngắn và hồng ngoại,…. và các dụng cụ tập vận động, Phòng tập vật lý trị liệu tphcm là địa chỉ chữa bệnh uy tín và có hiệu quả cao đã hỗ trợ điều trị khỏi cho hàng ngàn bệnh nhân bằng phương pháp vật lý trị liệu, phục hồi chức năng sau phẩu thuật.
Nguồn: Sưu tầm
Phòng khám Hữu Nhân – Phục hồi chức năng và Vật lý trị liệu
205 Trần Bình Trọng, Phường 3, Quận 5, Tp.HCM
Liên hệ (08) 66601777 – 0933358008
Xem thêm các chủ đề:
